Główne zalety prowadzenia działalności nierejestrowanej to brak konieczności rejestracji w CEIDG, opłacania okresowych zaliczek na podatek dochodowy, prowadzenia księgowości oraz opłacania składek ZUS.

Czym jest działalność nierejestrowana i komu ma służyć?
Zgodnie z przepisami ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, które obowiązują od kwietnia br., działalności gospodarczej nie musi rejestrować osoba, której przychód z tytułu prowadzonej działalności nie przekracza w danym miesiącu połowy kwoty minimalnego wynagrodzenia, przy czym nie prowadziła ona działalności gospodarczej w ciągu ostatnich pięciu lat. Dla przykładu, jeśli ktoś zakończył działalność gospodarczą trzy lata temu, nie może działać w ramach działalności nierejestrowanej.

Aktualnie (2018 rok) obowiązująca stawka minimalnego wynagrodzenia za pracę wynosi 2100 zł brutto, czyli przychód poniżej 1050 zł brutto w skali miesiąca zwalnia z konieczności rejestrowania działalności gospodarczej. Musimy mieć jednak na uwadze fakt, że ustawodawca jako przychód ma na myśli przychód należny, a zatem również ten fizycznie nieotrzymany (po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont).

Co się stanie, jeśli próg 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia zostanie w danym miesiącu przekroczony? Działalność taka staje się działalnością gospodarczą począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie powyższego limitu, a na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – w ciągu 7 dni od dnia, w którym ów limit został przekroczony.

Bez ZUS i zaliczek na podatek dochodowy
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie ma obowiązku odprowadzania składek ZUS, zarówno społecznych, jak i zdrowotnych. Ma za to obowiązek zapłacić podatek dochodowy – osiągnięte przychody oraz poniesione koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzonej działalności nierejestrowanej podatnik wskazuje w formularzu PIT-36, w części „Inne źródła”. W zależności od charakteru przychodów, są one opodatkowane stawką 18 lub 32 proc.

Urząd skarbowy nie kontroluje działalności nierejestrowanej, niemniej osoba ją prowadząca powinna zadbać o dokumentowanie uzyskanych kosztów przychodu dla celów dowodowych związanych z ustaleniem dochodu, który służy do naliczenia podatku należnego z tytułu PIT. Osoby prowadzące działalność nierejestrowaną nie muszą jednak odprowadzać okresowych (miesięcznych lub kwartalnych) zaliczek na podatek dochodowy, ponieważ z punktu widzenia prawa nie prowadzą działalności gospodarczej.

Jak dokumentować sprzedaż? Jeśli charakter działalności zwalnia nas od przeprowadzenia transakcji na kasie fiskalnej (nie świadczymy usług fryzjerskich, gastronomicznych, czy naprawy samochodów), sprzedaż dokumentujemy w ewidencji sprzedaży bezrachunkowej, czyli w prostym formularzu uwzględniającym stawkę VAT, datę transakcji oraz kwotę przychodu nieudokumentowanego.

Faktury i zwolnienie z VAT
Współpraca z firmami powinna być udokumentowana fakturą. Jednakże, osoby prowadzące działalność nierejestrowaną mogą skorzystać ze zwolnienia z VAT, np. ze względu na limit obrotów (w sytuacji, kiedy obrót opodatkowany nie przekroczył 200 tys. zł w ciągu roku podatkowego). Z tej możliwości nie można jednak skorzystać przy sprzedaży takich wyrobów, jak metale szlachetne czy towary objęte akcyzą.

Sprawdzić się w roli przedsiębiorcy
Działalność nierejestrowana ze względu na wiele udogodnień, o których mowa powyżej, pozwala sprawdzić się w roli „przedsiębiorcy na próbę”. Dzięki niej ochotnicy mogą się przekonać, czy chcą kontynuować tę drogę, jeśli przekroczą dopuszczalny limit przychodu i w świetle prawa staną się pełnoprawnymi przedsiębiorcami, na barkach których spocznie dużo większa odpowiedzialność.
Jeśli tak, będą mogli skorzystać z dalszej „taryfy ulgowej” – przez pół roku od rejestracji działalności nie zapłacą składki na ZUS. Są jednak wtedy zobowiązani do odprowadzania składek zdrowotnych w wysokości około 320 zł miesięcznie. Dzięki temu w razie np. wypadku skorzystają z bezpłatnego leczenia w szpitalu, jednak w przypadku utraty zdrowia nie otrzymają zasiłku lub renty. Po wykorzystaniu „ulgi na start”, przedsiębiorcy przez kolejne 24 miesiące będą mogli skorzystać z tzw. małego ZUS-u, czyli obniżonych składek odprowadzanych na ubezpieczenie społeczne. Począwszy od 2019 roku, miesięczna składka na „mały ZUS” wyniesie 660 zł – dla tych przedsiębiorców których średniomiesięczny przychód nie przekroczy dwu i półkrotności wynagrodzenia minimalnego.

Przepisy o działalności nierejestrowanej sankcjonują też aktywność zawodową wszystkich tych, którzy do tej pory sobie dorabiali, np. osobom udzielającym korepetycji, parającym się drobnym handlem w internecie czy „złotym rączkom”, a którzy chcieliby wyjść z szarej strefy i zarabiać zgodnie z prawem.

Działalność agroturystyczna – bez rejestracji dla rolników
Istnieją pewne wyjątki, kiedy działalności nie musimy rejestrować pomimo przekroczenia kwoty przychodów w wysokości 1050 zł brutto. Taką działalnością jest m.in. agroturystyka. Do świadczenia tego typu usług wykorzystuje się pierwotne zasoby gospodarstwa rolnego, czyli zdolność do szerokorozumianej produkcji rolnej. Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, możemy do niej zaliczyć wytwarzanie produkcji roślinnej i zwierzęcej w stanie nieprzetworzonym, w tym materiału siewnego i szkółkarskiego, warzywnictwo, sadownictwo, uprawę grzybów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, a także produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowlę ryb. A zatem gospodarstwo agroturystyczne, oprócz możliwości udostępnienia pokoi przeznaczonych na wynajem dla osób pragnących wypoczynku, powinno spełniać także cechy gospodarstwa rolnego.
Kto może skorzystać z przepisów zwalniających z konieczności rejestracji działalności agroturystycznej w CEIDG? Rolnicy, a więc z prawnego punktu widzenia osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które mają gospodarstwo rolne o obszarze przekraczającym co najmniej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy i prowadzą na jego terenie działalność rolniczą.
Rolnika z konieczności rejestracji działalności agroturystycznej zwalniały uprzednio przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a konkretnie art. 3, w którym wskazywano, że jej przepisów nie stosuje się m.in. do wynajmowania przez rolników pokoi. Ustawa Prawo przedsiębiorców z 6 marca 2018 r., która w całości uchyliła dotychczas obowiązującą ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, również zwalnia rolników z konieczności rejestracji działalności agroturystycznej.
Rolnik prowadzący działalność agroturystyczną jest też zwolniony z podatku PIT od dochodów uzyskanych z tytułu wynajmu pokoi gościnnych osobom przebywającym na wypoczynku oraz od dochodów uzyskanych z tytułu wyżywienia tych osób, jeśli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza pięciu (art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy o PIT).
Jeśli nie spełnimy powyższych warunków, a więc jako rolnicy będziemy wynajmowali więcej niż pięć pokoi lub świadczyli dodatkowe usługi poza wyżywieniem (np. lekcje jazdy konnej), jesteśmy zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od uzyskanych z tego tytułu dochodów. Powyższe przepisy mają zastosowanie wyłącznie do osób będących rolnikami. Każdy, kto nie jest rolnikiem a chce otworzyć gospodarstwo agroturystyczne, musi zarejestrować własną działalność gospodarczą.

Oprócz usług agroturystycznych, rolnicy nie muszą rejestrować działalności związanej z produkcją wina, jeśli nie wytwarzają go więcej niż 100 hektolitrów (10 tysięcy litrów) rocznie – w przypadku, gdy zamierzają wprowadzić wino do obrotu, muszą dokonać wpisu do ewidencji producentów. W tym celu należy się udać do biura powiatowego (właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę) Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, poprosić o formularz wniosku, wypełnić go i złożyć kierownikowi placówki.

Kolejnym obszarem działalności, która zwalnia rolników z rejestracji, jest tzw. sprzedaż z gospodarstwa, a więc sprzedaż produktów roślinnych i zwierzęcych przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy, przy udziale osób, które nie są zatrudnione w oparciu o umowę o pracę. Sprzedaż ta odbywać się może wyłącznie w miejscu wytwarzania lub w miejscach przeznaczonych do prowadzenia handlu, a produkty z własnej uprawy, hodowli lub chowu stanowią co najmniej 50 proc. produktu końcowego (z wyłączeniem wody).

Pod skrzydłami Inkubatora
Działalność gospodarczej nie musimy też rejestrować w sytuacji, kiedy korzystamy ze wsparcia Akademickich Inkubatorów Przedsiębiorczości (AIP). Główną zaletą skorzystania z opieki Inkubatorów jest możliwość błyskawicznego założenia firmy, bez konieczności rejestracji działalności gospodarczej, a także ograniczenia ryzyka związanego z prowadzeniem własnego biznesu. Aby tego dokonać, należy wypełnić formularz rejestracyjny, dostępny na www.inkubatory.pl lub udać się do siedziby regionalnego Inkubatora, wypełnić wniosek i złożyć go osobiście. W ciągu pięciu dni roboczych rozpatrzy go dyrektor placówki i podejmie decyzję. Jeśli będzie pozytywna, pozostaje zawarcie umowy o współpracy. Wystarczy złożyć podpis, a następnego dnia możemy już działać w ramach osobowości prawnej fundacji (AIP działają w ramach Fundacji Polska Przedsiębiorcza).

W ramach działalności w Inkubatorze, świeżo upieczeni adepci biznesu nie muszą biegać po urzędach, płacić ZUS-u oraz zajmować się księgowością. Jako początkujący w biznesie otrzymują też wiele innych korzyści, np. wsparcie marketingowe, mentoringowe czy przestrzeń coworkingową. Oczywiście nic za darmo – otwarcie i prowadzenie działalności w Inkubatorze kosztuje miesięcznie około trzystu złotych (w zależności od Inkubatora ceny mogą się różnić).

Przedsiębiorca działający w Inkubatorze może wystawiać faktury i zarabiać pieniądze, którymi później samodzielnie dysponuje. Nie wolno mu jednak zaciągać długoterminowych zobowiązań oraz zatrudniać pracowników na umowę o pracę.

Pewnym utrudnieniem jest też formalizacja. Każdą podpisywaną z klientem umowę, przedsiębiorca znajdujący się pod skrzydłami AIP musi wysłać działowi prawnemu Fundacji celem jej weryfikacji pod kątem formalno-prawnym oraz wpisania do specjalnego rejestru – czynność ta może trwać do pięciu dni roboczych.

Zdarzały się również sytuacje, kiedy AIP rozwiązywały umowy z przedsiębiorcami, np. w sytuacji, gdy realizowana przez nich działalność czy świadczone usługi wymagały zgody Sanepidu lub pozyskania specjalnych licencji.

Źródło: www.een.org.pl